Viện Khoa học và Công nghệ Mỏ-Luyện kim đề xuất đẩy mạnh hợp tác với đối tác Ukraina trong lĩnh vực titan

VIMLUKI là đơn vị đã có kinh nghiệm hoạt động lâu năm và có quá trình nghiên cứu, dịch vụ chuyển giao KHCN trong lĩnh vực khai thác - chế biến quặng titan, là đơn vị tư vấn chính sách được Bộ Công Thương giao chủ trì Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến quặng và sử dụng quặng titan giai đoạn đến năm 2020, có xét tới năm 2030. VIMLUKI là thành viên sáng lập ra Hiệp hội Titan Việt Nam (với hơn 30 Hội viên là các đơn vị khai thác titan ở Việt Nam), Lãnh đạo Viện là Phó Chủ tịch thường trực và Tổng thư ký Hiệp hội, nên có quan hệ hợp tác rất tốt với các đơn vị trong Hiệp hội và trong ngành công nghiệp titan.

Về nghiên cứu khoa học, VIMLUKI đã thực hiện hàng chục đề tài nghiên cứu khoa học và dự án các cấp từ nguồn ngân sách nhà nước cho đến nguồn vốn của các tổ chức khai thác - chế biến titan có liên quan đến titan, như “Nghiên cứu công nghệ tuyển hợp lý và sản xuất rutin nhân tạo từ quặng titan sa khoáng và gốc vùng Núi Chúa Thái Nguyên”; “Nghiên cứu công nghệ khai thác và tuyển hợp lý nhằm phát triển bền vững tài nguyên sa khoáng titan-zircon trong tầng cát đỏ khu vực Bình Thuận, Việt Nam”; “Dự án lập quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng quặng Titan giai đoạn 2005-2010 có xét tới năm 2020”; “Dự án lập quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng quặng Titan giai đoạn đến 2020 có xét tới năm 2030”; “Nghiên cứu xây dựng các qui trình phân tích xác định các nguyên tố titan, sắt(II), oxyt Zircon, Silic, Crom và tổng ôxyt đất hiếm bao gồm cả Thori trong quặng sa khoáng titan ven biển; Nghiên cứu xây dựng qui trình phân tích các nguyên tố quí hiếm Nb, Ta, V trong quặng titan gốc bằng phương pháp quang phổ” v.v…

Về tư vấn thiết kế, chuyển giao công nghệ cho các cơ sở sản xuất: VIMLUKI đã thực hiện nhiều hợp đồng tư vấn với rất nhiều đối tác trên phạm vi toàn quốc, chủ yếu là các hợp đồng lập dự án, thiết kế, chuyển giao công nghệ và báo cáo đánh giá tác động môi trường. Có thể kể đến các dự án Nhà máy tuyển tinh quặng titan Cẩm Xuyên (1997), Nhà máy nghiền zircon siêu mịn (2001), Nhà máy luyện xỉ titan của Công ty KS Thừa Thiên - Huế (2009); Công ty KS Bình Định (2010), Công ty khoáng sản Sài Gòn - Quy Nhơn (2009), Công ty KSA (2014), mỏ Núi Chúa (Thái Nguyên) cho Công ty Khoáng sản An Khánh (năm 2013), mỏ Hồng Thắng 1 (2019), mỏ Hồng Thắng 2 (2020) và mỏ Tân Quang Cường (2019) cho Tập đoàn Rạng Đông, Nhà máy pigment TiO2 cho Công ty Khoáng sản Sông Bình (2020 - 2021) v.v…

Về sản xuất thiết bị cho ngành titan: VIMLUKI là đơn vị Việt Nam đầu tiên sản xuất một số thiết bị cho ngành tuyển quặng titan, bắt đầu từ những năm 1995 và cho đến nay vẫn đang tiếp tục cung cấp cho một số đơn vị trong ngành. Các mặt hàng thiết bị chính VIMUKI sản xuất được gồm: Vít tuyển, máy tuyển từ, máy tuyển điện và bàn đãi. Tuy nhiên, các thiết bị chế biến sâu, do nhiều nguyên nhân, Viện vẫn chưa thể sản xuất được.

Tuy đã được Nhà nước hỗ trợ một số trang thiết bị và VIMLUKI đã có nhiều giải pháp nỗ lực tự khắc phục khó khăn, tuy nhiên nghiên cứu công nghệ trong lĩnh vực khoáng sản titan vẫn gặp nhiều trở ngại, mà chủ yếu là thiếu trang thiết bị chuyên dụng, thiếu chuyên gia chuyên sâu titan và bí quyết công nghệ. Trên thế giới, công nghệ chế biến sâu các sản phẩm từ nguồn quặng titan phần lớn là các bí quyết và bản quyền công nghệ, rât ít được các Tập đoàn công nghiệp từ các nước châu Âu/G7 chuyển giao hoặc chỉ chuyển giao với chi phí cao. Ví dụ: công nghệ sản xuất pigment bằng phương pháp clorua từ ilmenit của Dupont; công nghệ sản xuất titan kim loại của Avisma; ... các tổ chức nắm giữ bản quyền đều chỉ hợp tác đầu tư mà không chuyển giao công nghệ.
 

Ngành công nghiệp chế biến titan Việt Nam gặp nhiều khó khăn do không có công nghệ, không làm chủ được công nghệ và thiết bị chế biến sâu. (Ảnh minh họa)
 
VIMLUKI đề xuất xây dựng "Phòng thí nghiệm quốc gia về titan" đặt tại VIMLUKI. (Ảnh minh họa)